Opublikowane przezDostawcy motoryzacyjni produkujący dla grupy VW w minionym roku coraz częściej zaczęli otrzymywać list o konieczności powołania tzw. pełnomocnika do spraw bezpieczeństwa produktu, nazywanego czasami również oficerem do spraw bezpieczeństwa produktu lub po prostu oficerem
PSB (Produktsicherheitsbeauftragter). Jak należało podejrzewać, wymaganie to dotarło najpierw do dostawców pierwszego poziomu (1st Tier), którzy z kolei zaczęli kaskadować je na swoich poddostawców, powodując wśród nich spore zaniepokojenie, wynikające często z niewiedzy dotyczącej tego nowego oczekiwania.
Bezpieczeństwo wyrobu a wymagania prawne
Kwestia bezpieczeństwa produktu nie jest tematem nowym, zwłaszcza w przemyśle motoryzacyjnym. Można wręcz stwierdzić, że jest to jeden z wątków przewodnich w całym procesie projektowania, który najsilniej uwidacznia się w analizie FMEA. Nic w tym dziwnego – specyfika produktu, jakim jest samochód sprawia, że aspekty bezpieczeństwa użytkownika są w nim kluczowe.
Zagadnienie bezpieczeństwa wyrobu jest więc powszechnie znane i akceptowane w przedsiębiorstwach związanych z przemysłem motoryzacyjnym. Nie wszyscy są jednak świadomi, że tematyka bezpieczeństwa produktów rozwija się również niezależnie na poziomie prawa krajowego i międzynarodowego. Na przykład wszyscy członkowie Unii Europejskiej mają wprowadzoną legislację związaną z odpowiedzialnością za produkt niebezpieczny. W Polsce głównymi przepisami regulującymi ten obszar są Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów z 2003 roku (Dz.U.03.229.2275, ze zmianami z 2007r, Dz.U.07.35.215) oraz Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z 2007 roku (Dz.U.07.50.331). Dokumenty te regulują szereg kwestii związanych z wprowadzaniem na rynek produktów niebezpiecznych, organami nadzoru rynku, działaniami związanymi z usuwaniem skutków wprowadzenia wyrobu niebezpiecznego itp.
Analogiczne wymagania posiadają inne państwa Unii Europejskiej, w tym właśnie Niemcy. Jeżeli chodzi o ten kraj kluczowe są dwa dokumenty: Ustawa o bezpieczeństwie produktów (Gesetz über die Bereitstellung von Produkten auf dem Markt) lub w skrócie ProdSG (Produktsicherheitsgesetz) oraz Ustawa o odpowiedzialności za produkty niebezpieczne (Gesetz über die Haftung für fehlerhafte Produkte), w skrócie ProdHaftG (Produkthaftungsgesetz).
Rola pełnomocnika PSB w organizacji motoryzacyjnej
W tym momencie możemy powrócić do wymagań VW, w których znajdujemy informację, że w organizacji produkującej na rzecz przemysłu motoryzacyjnego powinien być wytypowany pełnomocnik ds bezpieczeństwa produktu, który będzie posiadał wiedzę właśnie w zakresie tych podstawowych wymagań prawa niemieckiego oraz analogicznych praw w innych krajach, również spoza Unii Europejskiej.
Rola jaką VW przypisuje pełnomocnikowi PSB nie ogranicza się jednak tylko do znajomości wymagań prawnych. Zgodnie z listem intencyjnym kierowanym do swoich dostawców pełnomocnik PSB powinien być silnie zaangażowany w inicjowanie działań ukierunkowanych na ocenę ryzyka – między innymi powinien pracować z zespołami FMEA, uczestniczyć w uruchomieniach nowych produktów, gromadzić wiedzę (lessons learned) związaną z potencjalnymi zagrożeniami oraz aranżować systematyczne kontrole produkcji pod kątem potencjalnych zagrożeń dla zachowania charakterystyk bezpieczeństwa.
Pełnomocnik PSB jest również osobą odpowiedzialną za weryfikację i szybkie wdrożenie ewentualnych działań korygujących oraz za płynną komunikację w całym łańcuchu dostaw – jeżeli np. w rozwiązywanie problemu są zaangażowani dostawcy kolejnych poziomów. Z tej ostatniej uwagi wynika dążenie VW do ustanowienia pełnomocników PSB na kolejnych, coraz niższych poziomach dostaw, co ma zapewnić szybkie i efektywne działanie w przypadku wystąpienia złożonych problemów, obejmujących wiele etapów produkcji.
VW w swoim liście zwraca też uwagę na umocowanie pełnomocnika PSB w strukturach organizacji. Po pierwsze, powinien on podlegać bezpośrednio najwyższemu kierownictwu w postaci dyrektora zakładu lub dyrektora jakości. Ponadto pełnomocnik PSB powinien mieć uprawnienia do wstrzymania produkcji lub wysyłki podejrzanych komponentów, nawet jeżeli grozi to utratą płynności dostaw. Jak widać, powinna to być osoba o szerokim zakresie kompetencji.
Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że wielu dostawców nie do końca rozumie rolę pełnomocnika do spraw bezpieczeństwa produktu. W rozmowach często ujawnia się pogląd, że w zasadzie te wszystkie zadania, o których wspomina list VW są realizowane przez działy zapewnienia jakości. Oczywiście, bezpieczeństwo produktu jest jednym z aspektów jakościowych, jednak VW (i coraz częściej również inni producenci) oczekuje, że dla kwestii związanych z bezpieczeństwem produktu zostaną przygotowane oddzielne ścieżki postępowania, które w razie sytuacji kryzysowej pozwolą na jak najszybszą reakcję i tym samym na minimalizację strat. Z drugiej strony, pełnomocnik PSB powinien być osobą szczególnie uwrażliwioną na kwestie bezpieczeństwa produktu i jego działania powinny dodatkowo dopingować organizację do jeszcze lepszego planowania i minimalizacji ryzyk związanych z wyrobem.